Fietsen met Welstand

Met het werk van de Amsterdamse Commissie voor Welstand en Monumenten krijgen weinig mensen direct mee te maken, maar indirect des te meer. De adviezen drukken een belangrijke stempel op de stad. Waarom mocht de kroon op de Shelltoren wel groter worden gemaakt, maar kon een hoektoren op het C&A-gebouw aan het Damrak niet door de beugel? Waarom mogen die goedkope naoorlogse duplexwoningen niet gesloopt? En wat gaat er mis langs de Noord-Zuidlijn?
In het boekje Fietsen met Welstand geeft de Commissie voor Welstand en Monumenten (CWM) een kijkje in de keuken. Ze laten zien welke argumenten over tafel gaan in hun vergaderingen met architecten en initiatiefnemers, en wat de uitkomst is. Waarbij de commissie soms ook aan het kortste eind trekt.
In ‘Fietsen met Welstand’ worden negentig projecten beschreven die de afgelopen vijf jaar vergund zijn. Al die projecten zijn gerangschikt langs een aantal fietsroutes. Dat heeft vooral meerwaarde op de website, waarbij alle projectteksten op de knooppunten van de routes kunnen worden geopend. Zo kan je met je mobieltje de stad door trekken.

‘De Welstand’ geeft ruim 7000 adviezen per jaar. In veel gevallen betreft het een minimale toetsing, maar bij grote projecten en monumenten is er vaak sprake van een balanceeract: hoe kun je behouden wat waardevol is en tegelijkertijd nieuwe ontwikkelingen ondersteunen? Wat is het juiste evenwicht tussen behoudzucht en ontwikkeldrang, tussen vrijgevochtenheid en een keurslijf, tussen eigenbelang en het belang van alle bewoners van de stad?
Het boekje maakt duidelijk – voor zover dat al niet het geval was – dat de adviezen van de Welstand niet ‘ook maar een mening’ zijn. Wat daarbij helpt is dat hun oordelen sinds enkele jaren voor de hele stad op dezelfde uitgangspunten zijn gebaseerd, vastgelegd in ‘De schoonheid van Amsterdam’.
Al die projecten bij elkaar laten zien dat veel partijen betrokken zijn bij de zoektocht naar gebouwen die passen in de stad. Het gaat daarbij volgens Marianne Loof, voorzitter van CWM, “uiteindelijk niet over mooi of lelijk, of over stijl, maar over de kwaliteit die past in de stad.” Dat de commissie daarbij regelmatig als stoorzender wordt gezien, is een gegeven. Want, aldus Loof: “Opkomen voor het publieke belang kan de persoonlijke vrijheid van een burger of ondernemer immers in de weg staan.”